Zastosowanie techniki long exposure w fotografii.


 

Efektywność techniki long exposure w fotografii cyfrowej

Fotografia cyfrowa to dziedzina sztuki, która stale się rozwija i ewoluuje. Wraz z postępem technologicznym, fotografowie mają dostęp do coraz bardziej zaawansowanych narzędzi, które pozwalają im na tworzenie niesamowitych i niepowtarzalnych obrazów. Jedną z takich technik, która zdobywa coraz większą popularność, jest long exposure.

Long exposure, czyli długie naświetlanie, to technika polegająca na wydłużeniu czasu naświetlania zdjęcia. W praktyce oznacza to, że migawka aparatu pozostaje otwarta przez dłuższy czas, co pozwala na zarejestrowanie ruchu obiektów w kadrze. Efekt końcowy jest niezwykle efektowny i często abstrakcyjny, co sprawia, że zdjęcia wykonane tą techniką są niezwykle atrakcyjne dla oka.

Jednym z głównych zastosowań techniki long exposure jest fotografowanie krajobrazów nocnych. Dzięki wydłużonemu czasowi naświetlania, możliwe jest uwidocznienie gwiazd na niebie, tworząc efekt tzw. “śladów gwiazd”. Dodatkowo, długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu chmur, co nadaje zdjęciom niepowtarzalny charakter. Efekt ten jest szczególnie widoczny przy fotografowaniu wodospadów, gdzie długie naświetlanie sprawia, że woda staje się jednolitą mgłą, tworząc efektowne i nierealne wrażenie.

Innym zastosowaniem techniki long exposure jest fotografowanie miast nocą. Dzięki wydłużonemu czasowi naświetlania, możliwe jest uwidocznienie świateł ulicznych, które tworzą efektowne smugi i linie. To sprawia, że zdjęcia miast wykonane tą techniką nabierają nowego, dynamicznego charakteru. Dodatkowo, długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu ludzi, co nadaje zdjęciom energii i życia.

jest niezaprzeczalna. Dzięki niej fotografowie mają możliwość tworzenia unikalnych i niepowtarzalnych obrazów, które wyróżniają się na tle innych fotografii. Dodatkowo, długie naświetlanie pozwala na eksperymentowanie z czasem i ruchem, co daje nieograniczone możliwości twórcze.

Słowa kluczowe: long exposure, długie naświetlanie, fotografia cyfrowa, krajobrazy nocne, miasta nocą, efektywność, unikalne obrazy, czas, ruch, możliwości twórcze.

Frazy kluczowe: technika long exposure w fotografii cyfrowej, wydłużony czas naświetlania, efektowne zdjęcia krajobrazowe, abstrakcyjne obrazy, fotografowanie nocą, smugi świateł, linie świetlne, ruch w kadrze, eksperymentowanie z czasem i ruchem, twórcze możliwości fotografii cyfrowej.


 

Kreatywne zastosowanie techniki long exposure w fotografii cyfrowej

Long exposure to technika, która polega na wydłużeniu czasu naświetlania zdjęcia. W tradycyjnej fotografii analogowej, było to możliwe dzięki użyciu długiego czasu otwarcia migawki. W fotografii cyfrowej, można to osiągnąć poprzez ustawienie niskiej wartości ISO oraz zamontowanie na obiektywie filtra ND (Neutral Density), który ogranicza ilość światła docierającego do matrycy.

Kreatywne zastosowanie techniki long exposure daje fotografom nieograniczone możliwości twórcze. Jednym z najpopularniejszych efektów, który można osiągnąć dzięki tej technice, jest efekt mgły lub rozmycia. Długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu obiektów w kadrze, co tworzy efekt rozmycia i nadaje zdjęciu pewną dynamikę. Na przykład, jeśli fotografujemy rzekę, długie naświetlanie spowoduje, że woda będzie wyglądać jak mgła, a drzewa lub inne statyczne elementy będą wydawać się nieruchome.

Innym ciekawym efektem, który można osiągnąć dzięki long exposure, jest efekt śladów świetlnych. Jest to szczególnie popularne w fotografii nocnej, gdzie długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu świateł samochodów, tramwajów czy innych pojazdów. Efekt ten tworzy dynamiczne i abstrakcyjne obrazy, które przyciągają uwagę widza.

Long exposure można również wykorzystać do tworzenia efektów związanych z ruchem ludzi. Na przykład, jeśli fotografujemy tłum na ulicy, długie naświetlanie pozwoli na zarejestrowanie ruchu ludzi, co stworzy interesujący efekt. Można również eksperymentować z ruchem własnego ciała, tworząc abstrakcyjne autoportrety.

Warto również wspomnieć o technice zwanej “painting with light” (malowanie światłem), która jest możliwa dzięki long exposure. Polega ona na używaniu źródeł światła, takich jak latarki czy świece, do podświetlania obiektów w trakcie długiego naświetlania. Efekt ten tworzy nierealne i magiczne obrazy, które wydają się pochodzić z innego świata.

Słowa kluczowe: long exposure, długie naświetlanie, fotografia cyfrowa, kreatywne zastosowanie, efekt mgły, efekt rozmycia, efekt śladów świetlnych, ruch ludzi, painting with light.

Frazy kluczowe: technika long exposure w fotografii cyfrowej, kreatywne zastosowanie długiego naświetlania, efekty long exposure w fotografii, long exposure w fotografii nocnej, malowanie światłem w fotografii, long exposure w fotografii ruchu.


 

Zastosowanie techniki long exposure w fotografii krajobrazowej

Technika long exposure polega na wydłużeniu czasu naświetlania zdjęcia, co pozwala uwiecznić ruchy obiektów w kadrze. W przypadku fotografii krajobrazowej, zastosowanie tej techniki może przynieść niesamowite efekty, które dodadzą dynamiki i dramatyzmu fotografii.

Jednym z najczęstszych zastosowań techniki long exposure w fotografii krajobrazowej jest uwiecznienie ruchu chmur na niebie. Dzięki wydłużonemu czasowi naświetlania, chmury zostają zamazane, tworząc efekt miękkiego i płynnego ruchu. To sprawia, że niebo nabiera głębi i dynamiki, a cała kompozycja staje się bardziej interesująca.

Kolejnym zastosowaniem techniki long exposure jest uwiecznienie ruchu wody. Fotografując rzekę, morze czy wodospad, długie naświetlanie pozwala zamienić płynącą wodę w jedwabistą mgłę. Efekt ten nadaje fotografii krajobrazowej niezwykłej delikatności i spokoju. Ponadto, długie naświetlanie pozwala również zniwelować wszelkie nierówności terenu, co sprawia, że woda wydaje się gładka i jednolita.

Technika long exposure może być również wykorzystana do uwiecznienia ruchu innych obiektów, takich jak np. samochody czy pociągi. Długie naświetlanie sprawia, że pojazdy zostają zamazane, tworząc efekt dynamicznego i energicznego ruchu. To dodaje fotografii krajobrazowej dynamiki i akcji, co może być szczególnie interesujące w przypadku zdjęć miejskich.

Aby zastosować technikę long exposure w fotografii krajobrazowej, potrzebujemy statywu, który zapewni stabilność aparatu przez cały czas naświetlania. Ważne jest również ustawienie odpowiedniego czasu naświetlania, który zależy od efektu, jaki chcemy osiągnąć. Dłuższy czas naświetlania (np. kilka sekund lub nawet kilka minut) pozwoli na większe zamazanie ruchu, podczas gdy krótszy czas (np. kilka dziesiątych sekundy) zachowa więcej detali.

Ważnym elementem techniki long exposure jest również kontrola światła. W przypadku długiego naświetlania, może być konieczne zastosowanie filtrów neutralnych, które pomogą zredukować ilość światła docierającego do matrycy aparatu. Dzięki temu, będziemy mogli zastosować dłuższy czas naświetlania nawet w jasnym świetle słonecznym.

Podsumowując, pozwala uwiecznić ruchy obiektów w kadrze, co nadaje zdjęciom dynamiki i dramatyzmu. Uwiecznienie ruchu chmur, wody czy innych obiektów sprawia, że fotografie krajobrazowe nabierają wyjątkowego charakteru i atmosfery. Aby osiągnąć najlepsze efekty, warto korzystać z statywu i filtrów neutralnych, które pomogą kontrolować czas naświetlania i ilość światła.

Słowa kluczowe: technika long exposure, fotografii krajobrazowej, ruch chmur, ruch wody, dynamika, dramatyzm, statyw, czas naświetlania, filtr neutralny, kontrola światła.

Frazy kluczowe: uwiecznienie ruchu chmur, uwiecznienie ruchu wody, zamazanie ruchu obiektów, dynamika i dramatyzm w fotografii krajobrazowej, statyw w fotografii krajobrazowej, filtr neutralny w fotografii krajobrazowej, kontrola czasu naświetlania w fotografii krajobrazowej, kontrola ilości światła w fotografii krajobrazowej.


 

Jak uzyskać efekt płynącej wody za pomocą techniki long exposure w fotografii cyfrowej

Przede wszystkim, aby móc zastosować technikę long exposure, potrzebujemy statywu. Jest to niezbędne, ponieważ długie czasy naświetlania wymagają stabilnego podparcia aparatu. Statyw pozwoli nam uniknąć drgań, które mogą zniszczyć efekt płynącej wody.

Kolejnym ważnym elementem jest wybór odpowiedniego miejsca do fotografowania. Najlepsze rezultaty uzyskamy w pobliżu rzek, strumieni, wodospadów lub innych miejsc, gdzie woda płynie dynamicznie. Im bardziej ruchliwa jest woda, tym bardziej wyraźny będzie efekt płynącej wody na naszych zdjęciach.

Po wybraniu odpowiedniego miejsca, musimy ustawić nasz aparat w trybie manualnym. W tym trybie będziemy mieli pełną kontrolę nad ustawieniami, co jest niezbędne do uzyskania efektu long exposure. Najważniejsze ustawienia to czas naświetlania i przysłona.

Czas naświetlania to kluczowy czynnik wpływający na efekt płynącej wody. Im dłuższy czas naświetlania, tym bardziej rozmyta będzie woda. Zazwyczaj zaleca się używanie czasu naświetlania od kilku sekund do kilku minut, w zależności od pożądanego efektu. Warto eksperymentować z różnymi czasami naświetlania, aby znaleźć optymalny dla danej sytuacji.

Przysłona również ma wpływ na efekt long exposure. Im większa wartość przysłony (np. f/16), tym większa głębia ostrości uzyskana na zdjęciu. Jednak większa przysłona oznacza mniejszą ilość światła docierającą do matrycy, co może wymagać dłuższego czasu naświetlania. Warto znaleźć równowagę między głębią ostrości a ilością światła.

Kolejnym ważnym elementem jest użycie filtrów neutralnych gęstych (ND). Filtry ND pozwalają na zmniejszenie ilości światła docierającego do matrycy, co umożliwia dłuższe czasy naświetlania. Dzięki nim możemy uzyskać efekt płynącej wody nawet w jasnym świetle słonecznym.

Po ustaleniu odpowiednich ustawień, musimy skadrować nasze zdjęcie. Ważne jest, aby wybrać interesujący punkt widzenia i odpowiednią kompozycję. Możemy eksperymentować z różnymi kadrami, aby znaleźć najbardziej atrakcyjny.

Gdy wszystko jest gotowe, możemy rozpocząć naświetlanie. Warto użyć pilota lub ustawienia samowyzwalacza, aby uniknąć drgań spowodowanych naciśnięciem spustu migawki. Podczas naświetlania ważne jest, aby nie dotykać aparatu ani statywu, aby uniknąć drgań.

Po zakończeniu naświetlania, możemy przejść do obróbki zdjęcia. W programie do edycji zdjęć, takim jak Adobe Lightroom lub Photoshop, możemy dostosować kontrast, nasycenie kolorów i inne parametry, aby uzyskać pożądany efekt. Warto również sprawdzić, czy nie ma żadnych niechcianych elementów na zdjęciu, takich jak śmieci czy osoby, i usunąć je za pomocą narzędzi do retuszu.

Podsumowując, efekt płynącej wody za pomocą techniki long exposure w fotografii cyfrowej jest osiągalny, ale wymaga odpowiedniego przygotowania i eksperymentowania. Kluczowe elementy to statyw, odpowiednie miejsce, tryb manualny, ustawienia czasu naświetlania i przysłony, filtry ND oraz obróbka zdjęcia. Pamiętajmy, że każde zdjęcie jest unikalne, dlatego warto eksperymentować i dostosowywać ustawienia do konkretnej sytuacji.

Słowa kluczowe: efekt płynącej wody, technika long exposure, fotografowanie płynącej wody, statyw, czas naświetlania, przysłona, filtry neutralne gęste, kompozycja, obróbka zdjęcia.

Frazy kluczowe: jak uzyskać efekt płynącej wody na zdjęciach, technika long exposure w fotografii, fotografowanie płynącej wody za pomocą długiego czasu naświetlania, jak zrobić zdjęcie płynącej wody, efekt jedwabistej wody na zdjęciach, jak uzyskać efekt rozmytej wody na zdjęciach, technika long exposure w fotografii cyfrowej, jak zastosować technikę long exposure w fotografii, jak zrobić zdjęcie wody z efektem płynącej rzeki, jak zrobić zdjęcie wodospadu z efektem płynącej wody, jak zrobić zdjęcie strumienia z efektem płynącej wody.


 

Fotografia cyfrowa a długie ekspozycje w fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą

Długie ekspozycje w fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą są niezwykle popularne ze względu na efekt, jaki można uzyskać. Rozmycie wody nadaje fotografii pewną dynamikę i sprawia, że obraz staje się bardziej interesujący dla oka widza. W tradycyjnej fotografii analogowej, uzyskanie długiej ekspozycji wymagało użycia specjalnych filtrów neutralnych gęstości, które ograniczały ilość światła docierającego do matrycy. W przypadku fotografii cyfrowej, mamy do dyspozycji wiele narzędzi, które ułatwiają uzyskanie tego efektu.

Jednym z najważniejszych elementów, który wpływa na możliwość uzyskania długiej ekspozycji w fotografii cyfrowej, jest czułość ISO. Im niższa wartość ISO, tym dłuższy czas naświetlania możemy zastosować, co pozwala na uzyskanie większego efektu rozmycia. W przypadku fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą, zazwyczaj stosuje się niskie wartości ISO, takie jak 100 lub 200, aby uzyskać jak najdłuższy czas naświetlania.

Kolejnym ważnym elementem jest statyw. Długie ekspozycje wymagają stabilnego podłoża, dlatego statyw jest niezbędnym narzędziem dla każdego fotografa krajobrazowego. Dobry statyw pozwala uniknąć drgań aparatu i utrzymać go w jednym miejscu przez cały czas trwania ekspozycji. Istnieje wiele rodzajów statywów, ale najważniejsze jest, aby był stabilny i łatwy w obsłudze.

Kolejnym elementem, który wpływa na długie ekspozycje w fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą, jest filtr neutralny gęstości. Filtr ten ogranicza ilość światła docierającego do matrycy, co pozwala na wydłużenie czasu naświetlania. Filtry neutralne gęstości są dostępne w różnych mocach, co pozwala na dostosowanie ekspozycji do indywidualnych potrzeb. W przypadku fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą, zazwyczaj stosuje się filtry o mocy 6-10 stopni, co pozwala na uzyskanie długiego czasu naświetlania.

W fotografii cyfrowej istnieje również możliwość stosowania techniki blendowania ekspozycji. Polega to na zrobieniu kilku zdjęć o różnych ekspozycjach i połączeniu ich w programie do obróbki zdjęć. Ta technika pozwala na uzyskanie większej dynamiki i szczegółowości w zdjęciach krajobrazowych z ruchomą wodą.

Podsumowując, fotografia cyfrowa daje nam wiele możliwości w zakresie długich ekspozycji w fotografii krajobrazowej z ruchomą wodą. Czułość ISO, statyw, filtr neutralny gęstości oraz technika blendowania ekspozycji są kluczowymi elementami, które wpływają na uzyskanie pożądanego efektu. Dzięki nim możemy uwiecznić piękno natury i stworzyć niepowtarzalne zdjęcia krajobrazowe.

Słowa kluczowe: fotografia cyfrowa, długie ekspozycje, fotografie krajobrazowe, ruchoma woda, rozmycie, czułość ISO, statyw, filtr neutralny gęstości, blendowanie ekspozycji.

Frazy kluczowe: techniki fotografii krajobrazowej, efekt rozmycia wody, filtr neutralny gęstości w fotografii krajobrazowej, blendowanie ekspozycji w fotografii cyfrowej.


 

Jak uzyskać efekt rozmycia światła samochodów za pomocą techniki long exposure w fotografii cyfrowej

Technika long exposure polega na wydłużeniu czasu naświetlania, co pozwala na rejestrowanie ruchu obiektów na zdjęciu. Aby uzyskać efekt rozmycia światła samochodów, potrzebujemy statywu, aby uniknąć drgań aparatu. Ważne jest również, aby wybrać odpowiednią lokalizację, gdzie ruch samochodów będzie widoczny i interesujący.

Pierwszym krokiem jest ustawienie aparatu na statywie i wybranie odpowiednich ustawień. W trybie manualnym ustaw czas naświetlania na kilka sekund lub nawet kilka minut, w zależności od pożądanego efektu. Następnie ustaw przysłonę na wartość średnią, aby uzyskać odpowiednią głębię ostrości. Wybierz również niską wartość ISO, aby uniknąć szumów na zdjęciu.

Kiedy wszystko jest gotowe, możemy rozpocząć fotografowanie. Ważne jest, aby wybrać odpowiedni moment, gdy ruch samochodów będzie najbardziej intensywny. Możemy również eksperymentować z różnymi kierunkami ruchu, aby uzyskać ciekawsze efekty. W trakcie naświetlania, trzymaj aparat nieruchomo na statywie i unikaj dotykania go, aby uniknąć drgań.

Po zakończeniu naświetlania, możemy przejść do obróbki zdjęcia. W programie do edycji zdjęć, możemy dostosować kontrast, nasycenie kolorów i inne parametry, aby uzyskać pożądany efekt. Możemy również przyciąć zdjęcie, aby skupić uwagę na rozmytych światłach samochodów.

Słowa kluczowe: fotografowanie nocne, efekt rozmycia światła samochodów, technika long exposure, statyw, czas naświetlania, przysłona, ISO, ruch samochodów, naświetlanie, obróbka zdjęć.

Frazy kluczowe: jak uzyskać efekt rozmycia światła samochodów w fotografii nocnej, technika long exposure w fotografii cyfrowej, jak fotografować nocą, jak uzyskać efekt ruchu na zdjęciach, jak uniknąć drgań aparatu podczas fotografowania nocą, jak dostosować parametry zdjęcia w programie do edycji, jak skupić uwagę na rozmytych światłach samochodów.


 

Zastosowanie techniki long exposure w fotografii architektury sakralnej

Technika long exposure, czyli długiego naświetlania, polega na wydłużeniu czasu naświetlania zdjęcia. Jest to możliwe dzięki użyciu długiego czasu otwarcia migawki, który może wynosić od kilku sekund do kilku minut. Dzięki temu efektowi, ruchy obiektów na zdjęciu zostają rozmyte, co nadaje im pewną dynamikę i niezwykły efekt artystyczny.

W przypadku fotografii architektury sakralnej, technika long exposure może być wyjątkowo efektowna. Budowle sakralne często są ozdobione pięknymi detalicznymi elementami, takimi jak rzeźby, witraże czy mozaiki. Długie naświetlanie pozwala uwypuklić te detale, nadając im niemalże mistyczną aurę. Również światło, które wpada przez okna i oświetla wnętrze kościoła, może być pięknie uchwycone dzięki tej technice. Długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie subtelnych zmian oświetlenia, tworząc niepowtarzalne efekty świetlne.

Jednym z najważniejszych aspektów fotografii architektury sakralnej jest oddanie atmosfery i ducha miejsca. Kościoły i inne budowle sakralne mają swoją własną energię, która jest trudna do uchwycenia na zdjęciu. Jednak technika long exposure może pomóc w stworzeniu tego niezwykłego klimatu. Długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu ludzi, którzy modlą się, składają ofiary czy po prostu przechodzą przez świątynię. To dodaje zdjęciom dynamiki i życia, jednocześnie oddając specyfikę miejsca.

Ważnym aspektem fotografii architektury sakralnej jest również kompozycja. Budowle sakralne często mają imponujące rozmiary i geometryczne kształty, które można wykorzystać w kompozycji zdjęcia. Technika long exposure pozwala na eksperymentowanie z różnymi perspektywami i ujęciami, co może prowadzić do niezwykłych efektów wizualnych. Dodatkowo, długie naświetlanie pozwala na uwypuklenie linii i kształtów, co jest istotne w przypadku architektury sakralnej.

Słowa kluczowe: technika long exposure, fotografie architektury sakralnej, długie naświetlanie, budowle sakralne, detale, atmosfera, energia, ruch, kompozycja, perspektywa, linie, kształty.

Frazy kluczowe: jak uwypuklić detale w budowlach sakralnych, jak oddać atmosferę i ducha miejsca na zdjęciach, jak uwiecznić ruch i dynamikę w kościołach, jak eksperymentować z perspektywami i kompozycją w fotografii architektury sakralnej.


 

Kreatywne zastosowanie techniki long exposure w fotografii cyfrowej

Long exposure to technika, która polega na wydłużeniu czasu naświetlania zdjęcia. W tradycyjnej fotografii analogowej, było to możliwe dzięki użyciu długiego czasu otwarcia migawki. W fotografii cyfrowej, można to osiągnąć poprzez ustawienie niskiej wartości ISO oraz zamontowanie na obiektywie filtra ND (Neutral Density), który ogranicza ilość światła docierającego do matrycy.

Kreatywne zastosowanie techniki long exposure daje fotografom nieograniczone możliwości twórcze. Jednym z najpopularniejszych efektów, który można osiągnąć dzięki tej technice, jest efekt mgły lub rozmycia. Długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu obiektów w kadrze, co tworzy efekt rozmycia i nadaje zdjęciu pewną dynamikę. Na przykład, jeśli fotografujemy rzekę, długie naświetlanie spowoduje, że woda będzie wyglądać jak mgła, a drzewa lub inne statyczne elementy będą wydawać się nieruchome.

Innym ciekawym efektem, który można osiągnąć dzięki long exposure, jest efekt śladów świetlnych. Jest to szczególnie popularne w fotografii nocnej, gdzie długie naświetlanie pozwala na zarejestrowanie ruchu świateł samochodów, tramwajów czy innych pojazdów. Efekt ten tworzy dynamiczne i abstrakcyjne obrazy, które przyciągają uwagę widza.

Long exposure można również wykorzystać do tworzenia efektów związanych z ruchem ludzi. Na przykład, jeśli fotografujemy tłum na ulicy, długie naświetlanie pozwoli na zarejestrowanie ruchu ludzi, co stworzy interesujący efekt. Można również eksperymentować z ruchem własnego ciała, tworząc abstrakcyjne autoportrety.

Warto również wspomnieć o technice zwanej “painting with light” (malowanie światłem), która jest możliwa dzięki long exposure. Polega ona na używaniu źródeł światła, takich jak latarki czy świece, do podświetlania obiektów w trakcie długiego naświetlania. Efekt ten tworzy nierealne i magiczne obrazy, które wydają się pochodzić z innego świata.

Słowa kluczowe: long exposure, długie naświetlanie, fotografia cyfrowa, kreatywne zastosowanie, efekt mgły, efekt rozmycia, efekt śladów świetlnych, ruch ludzi, painting with light.

Frazy kluczowe: technika long exposure w fotografii cyfrowej, kreatywne zastosowanie długiego naświetlania, efekty long exposure w fotografii, long exposure w fotografii nocnej, malowanie światłem w fotografii, long exposure w fotografii ruchu.

Specjalista Google Ads i Analytics w CodeEngineers.com
Nazywam się Piotr Kulik i jestem specjalistą SEO, Google Ads i Analytics. Posiadam certyfikaty Google z zakresu reklamy i analityki oraz doświadczenie w pozycjonowaniu stron oraz sklepów internetowych.

Jeśli interesują Cię tanie sponsorowane publikacje SEO bez pośredników - skontaktuj się z nami:

Tel. 511 005 551
Email: biuro@codeengineers.com
Piotr Kulik
Ostatnio opublikowane przez Piotr Kulik (zobacz wszystkie)